Ngành dệt may Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Việc ứng dụng công nghệ số không chỉ mở ra cơ hội lớn mà còn đặt ra những thách thức đòi hỏi sự thích nghi và đổi mới từ các doanh nghiệp.
1. Thực trạng hiện nay của ngành dệt may Việt Nam
Ngành công nghệ dệt may đã trở thành một trong những ngành xuất khẩu chủ lực, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế. Theo số liệu, kim ngạch xuất khẩu may mặc Việt Nam luôn đứng trong top đầu thế giới, chủ yếu nhờ vào lợi thế số lượng lao động và chất lượng sản phẩm.
Tuy nhiên, ngành may Việt Nam vẫn đang đối mặt với những thách thức lớn:
- Phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu (khoảng 60-70% vải và phụ liệu nhập từ Trung Quốc, Hàn Quốc, v.v.).
- Công nghệ sản xuất còn lạc hậu, chủ yếu tập trung vào gia công thay vì tự phát triển thương hiệu.
- Cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia như Bangladesh, Ấn Độ, Campuchia.
- Xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu do các yếu tố địa chính và biến đổi khí hậu.
2. Định hướng tương lai của ngành dệt may Việt Nam
Trước những thách thức và cơ hội mới, Việt Nam đang có những định hướng quan trọng trong việc phát triển ngành may:
- Chuyển dịch sang sản xuất bền vững
Ngành may Việt Nam đang tăng cường áp dụng các tiêu chuẩn xanh như:
+ Sử dụng nguyên liệu hữu cơ, vải tái chế.
+ Giảm thiểu chất thải và tiết kiệm năng lượng trong sản xuất.
+ Tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo (năng lượng mặt trời, gió).
- Tăng cường chuỗi cung ứng trong nước
Việt Nam đang khuyến khích đầu tư vào các khu công nghiệp dệt may, nhằm giảm bớt độ phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu. Bên cạnh đó, việc thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp FDI (vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài) để xây dựng các nhà máy dệt nhuộm, chế biến nguyên liệu cũng đang được đẩy mạnh.
- Nâng cao hàm lượng công nghệ và tự động hóa
Với xu hướng chuyển đổi số, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang ứng dụng các giải pháp công nghệ như:
- Trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) để tối ưu hóa quy trình sản xuất.
- Tự động hóa các khâu may mặc nhằm giảm phụ thuộc vào lao động giá rẻ, nâng cao năng xuất và chất lượng sản phẩm.
- Ứng dụng các phần mềm quản lý chuỗi cung ứng, quản lý nguyên vật liệu hiệu quả hơn.
Để tận dụng hiệu quả các công nghệ mới, doanh nghiệp cần đầu tư vào đào tạo và nâng cao kỹ năng của người lao động. Nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng vận hành các hệ thống công nghệ số và tự động hóa, là yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng sản phẩm. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng, giúp họ tiếp cận nhanh chóng các tiêu chuẩn và công nghệ quốc tế. Việc thiếu hụt lao động chất lượng cao ảnh hưởng đến khả năng áp dụng công nghệ mới và nâng cao chất lượng sản phẩm, làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. 3. Kết Luận
Ngành dệt may hướng đến mục tiêu cao hơn. Sang 2025, ngành dệt may đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt 47-48 tỷ USD, vẫn giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia. Tuy nhiên, để duy trì và tăng cường sức cạnh tranh, ngành cần có sự đổi mới và phát triển bền vững hơn. Việc tận dụng các hiệp định thương mại tự do, tăng tỷ lệ nội địa và ứng dụng công nghệ sẽ giúp ngành dệt may Việt Nam tiến xa hơn trong tương lai. Để đạt được điều đó ngành dệt may rất cần một lực lượng lao động có trình độ, được đào tạo bài bản làm chủ công nghệ thúc đẩy ngành dệt may lên một tầm cao mới.